Hij kwam binnen met een begeleidster. Grote, zware kerel. Jaar of achttien. Capuchon op. Schouders opgetrokken. Ogen op de grond gericht. Eén en al gespannenheid.
Zij liep meteen naar ons toe met een papier. Ze mocht officieel erbij zijn en ging schuin achter hem zitten. Toen hijzelf zat keek hij schichtig om, ter controle of ze er wel zat. Zijn veiligheid.
Mijn collega schraapte zijn keel. Hij las hardop het titelblad van het verslag, heette hem welkom en stelde de eerste vraag. Hoe heet het bedrijf waar je hebt stage gelopen? De grote, zware jongeman kromp in elkaar, barstte in snikken uit, stond abrupt op en liep huilend naar de deur. Ik kan het niet! Meteen liep zijn begeleidster achter hem aan. Met sussende woorden hield ze hem in het lokaaltje, steeds omkijkend en vragend knikkend naar ons. Wij zaten aan onze stoel genageld. Knikten haar vriendelijk toe. Laten we het nog eens proberen.
Ik overlegde met mijn collega. Hij was regulier, ik speciaal. Een combinatie die vaak wordt gemaakt bij de staatsexamens. Zal ik de vragen stellen. Is oké. Bij intuïtie voelde ik: stel ja- en nee-vragen en laat hem met hoofdbeweging antwoorden. Dan hoeft hij niet te praten en krijgt hij zwart-witte, concrete vragen. Dat is wat het begeleidend schrijven zei: autisme, stel concrete, gesloten vragen.
De begeleidster kreeg het voor elkaar. Hij zat weer voor ons aan het tafeltje. Nog meer in elkaar gedoken. Ogen op de grond. Ik stelde hem mijn aanpak voor en vroeg of hij dat aan kon. Knikje-ja. Dus je hebt bij De Boer stage gelopen. Knikje-ja. Volgende vraag. Nee-schudden. Weer een vraag. Knikje-ja. En zo verder. Langzamerhand ging hij meer rechtop zitten. Tegen het eind keek hij me zelfs even snel aan. Opgelucht het lokaaltje uit met een half opgeluchte, half nog steeds bezorgde begeleidster. Hoe zouden de heren het beoordelen?
Nou dat is dik onvoldoende. Zei Regulier. Welke vragen heeft hij fout beantwoord dan? Vroeg Speciaal. Gaan we zijn stress of beperking beoordelen? Dus als we dat wegstrepen wat houden we dan over? Brug slaan tussen Regulier en Speciaal Onderwijs. Gaat de leerling er over naar een certificaat? Regulier ging akkoord: klein zesje voor maatschappijleer.
In de gang overtrad ik de regels. Een geruststellend knikje-ja. Komt goed – tegen de begeleidster. Ik weet van mezelf hoe intens we meeleven met onze bijzondere leerlingen.
Leraren Speciaal Onderwijs.